ازدواج و تشکیل خانواده از مسائل بسیار مهم حیاتی انسانی است و با تولید نسل و تربیت انسان مرتبط میشود، شریعت مقدس برای این مسأله حیاتی انسانی، حدودی بیان نموده است که خروج از آن حدود، تضییع نسل و مضر عبودیت انسان محسوب می-شود. این حدود در منابع دینی با عناوینی از جمله اسباب تحریم نام برده شده است. تحریم چیزی است که نهی مولوی به آن تعلق گرفته است.اسباب تحریم بر دو قسم موبد و موقت است. مواردی که برای همیشه و مادام العمر از ازدواج طرفین ممانعت به عمل میآورد، تحریم موبد نامیده میشود. مواردی مانند خویشاوندی نسبی (خونی)، سببی (مصاهرت) و رضاع (شیردهی) از ابتدا، مانع ازدواج افرادی میشود و عواملی؛ از جمله لعان، از ادامه زندگی زن و مرد برای همیشه جلوگیری به عمل میآورد. این تحقیق به مطالعه تطبیقی موانع ازدواج میپردازد. همچنین موانع موقت، گذرا و قابل حل ازدواج، از جمله استیفای عدد، سه طلاقه و جمع دو خواهر را مورد مطالعه تطبیقی قرار میدهد. همچنین ممنوعیت روابط خاص همسری به سبب خاص؛ مثل ایلاء و ظهار را بر اساس آراء مذاهب فقهی اهل سنت (حنفیه، شافعیه، مالکیه و حنابله) سنجیده و دیدگاههای آنان با فقه امامیه مطرح شده است؛ وجوه قابل تطبیق و نقاط افتراقشان بازشناسی شده است. محدودیتهایی، مانند محرمات نسبی، مصاهره و رضاع از مشترکات مذاهب خمسه میباشد. مواردی مانند حرمت ابد ناشی از عمل شنیع (لواط)، افضاء، طلاق نهم و زنا با زن شوهردار از مختصات فقه امامیه است. حرمت ازدواج با خواهرزاده و برادرزاده زن به طور مطلق و حرمت ازدواج موقت بین زن و مرد از خصایص فقه اهل سنت می-باشد. این موارد نقاط افتراق مذاهب محسوب میشود که در این پایاننامه به تفصیل درباره آنها پرداخته میشود. در عین حال بررسی فلسفه و دلیل ممنوعیت آنان نیز از نظر دور نمانده است.مبنای این پایاننامه برگرفته از متون فقهی و بررسی آن با مواد قانونی جمهوری اسلامی ایران میباشد. تلاش نگارنده بر آن بوده که این پژوهش در حد توان جامع و کامل ارائه نماید. کلید واژگان: نکاح، اسباب تحریم، تحریم موبد و موقت، مذاهب خمسه، حقوق مدنی.